สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจในพื้นที่จังหวัดตาก เป็นวันที่ 2
วันนี้ เวลา 8 นาฬิกา 13 นาที สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปยังพื้นที่โครงการส่งเสริมการเรียนรู้เพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตำบลพระธาตุผาแดง อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ในการนี้ ทรงปลูกต้นไม้วงศ์เข็ม อาทิ ต้นมะคังแดง, ต้นแข้งกวาง, และต้นพุดป่า
จากนั้น ทรงติดตามการดำเนินโครงการส่งเสริมการเรียนรู้เพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ซึ่งมีหน่วยงานต่าง ๆ ร่วมดำเนินโครงการ ตามแผนแม่บทระยะ 5 ปี คือ ปี 2565 ถึง 2569 เช่น การจัดสร้างสวนพฤกษศาสตร์ ปัจจุบัน อาคารกระจกอยู่ระหว่างการก่อสร้าง คาดว่าจะแล้วเสร็จในปี 2570
กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช รวบรวมพันธุ์กล้วยไม้ป่าในพื้นที่โครงการ ได้จำนวน 88 สกุล 375 ชนิด และพืชล้มลุก จำนวน 38 สกุล 90 ชนิด ทั้งได้จัดทำโครงการฝึกอบรมการขยายพันธุ์และการอนุรักษ์พันธุกรรมกล้วยไม้ป่า แก่เยาวชน ตั้งแต่ปี 2565 ถึงปัจจุบัน มี 5 หลักสูตร 12 รุ่น 630 คน โดยในปี 2568 จะอบรมอีก 4 รุ่น
กรมชลประทาน มีแผนงานก่อสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยแม่ตาวขนาดกลาง เพิ่มเติม 1 แห่ง ความจุ 7,400,000 ลูกบาศก์เมตร ปัจจุบัน อยู่ระหว่างศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อม คาดว่าจะเริ่มก่อสร้างในปี 2571 ใช้เวลาประมาณ 3 ปี เพื่อเป็นแหล่งน้ำต้นทุนสำหรับการอุปโภคบริโภค และสนับสนุนการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ในพื้นที่โครงการ
กรมพัฒนาที่ดิน ทำการฟื้นฟูดินในพื้นที่ที่เคยเป็นเหมืองแร่สังกะสี ด้วยการปลูกหญ้าแฝก จำนวน 1,284,000 กล้า เพื่ออนุรักษ์ดินและน้ำ จัดทำปุ๋ยหมัก เพื่อปรับปรุงและบำรุงดิน จำนวน 400 ตัน
สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ หรือ สวทช. พบข้อมูลเห็ดราในพื้นที่โครงการและพื้นที่ใกล้เคียง มากกว่า 130 ตัวอย่าง ในจำนวนนั้น เป็นสายพันธุ์ใหม่ของโลก และได้รับการตีพิมพ์ในวารสารทางวิชาการในระดับนานาชาติ แล้ว จำนวน 7 ชนิด และข้อมูลราแมลง มากกว่า 200 ตัวอย่าง ซึ่งมีแนวโน้มว่า จะมีรายงานราแมลงชนิดใหม่ของโลกเพิ่มเติมอีก 3 ชนิด จากพื้นที่โครงการ
กรมป่าไม้ จัดทำโครงการสร้างป่า สร้างรายได้ ตามพระราชดำริฯ ในพื้นที่จังหวัดตาก เริ่มดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2558 ปัจจุบัน มีผู้เข้าร่วมโครงการ 5 อำเภอ 226 หมู่บ้าน 8,753 ครัวเรือน ครอบคลุมพื้นที่ 37,843 ไร่
ผู้แทนคณะกรรมการโครงการค่ายเยาวชนรักพงษ์ไพรเฉลิมพระเกียรติฯ ได้คัดเลือกนักเรียนที่มีความสนใจศึกษาด้านพฤกษศาสตร์และมอบทุนการศึกษาในปีการศึกษา 2567 จำนวน 4 คน เพื่อเป็นกำลังใจในการช่วยกันอนุรักษ์ และทำงานด้านเศรษฐศาสตร์ต่อไปในอนาคต
โอกาสนี้ มีพระราชดำรัส แก่ คณะที่ร่วมดำเนินโครงการฯ
เวลา 10 นาฬิกา 59 นาที สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปยัง โรงเรียนบ้านกล้อทอ อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก ทรงติดตามการดำเนินโครงการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ตามพระราชดำริฯ
โรงเรียนฯ นี้ จัดการเรียนการสอน ตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล ถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ปัจจุบัน มีนักเรียน 1,053 คน มีครูและบุคลากร 59 คน มีนายสิปปนนท์ มั่งอะนะ เป็นผู้อำนวยการโรงเรียน มีห้องเรียนสาขาจำนวน 1 แห่ง คือ ห้องเรียนสาขาบ้านทีจอชี
ด้านการเรียน ได้จัดสอนรายวิชาภาษาพม่า เพิ่มเติมจากภาษาอังกฤษ เพื่อให้นักเรียนได้ใช้สื่อสารกับประเทศเพื่อนบ้านได้
ด้านแหล่งน้ำ กรมชลประทาน ได้วางแผนเตรียมการก่อสร้างฝายพร้อมระบบส่งน้ำ ประกอบด้วย ฝายคอนกรีตสันมน, ท่อส่งน้ำ, และถังเก็บน้ำ รวม 4 แห่ง เมื่อก่อสร้างเสร็จ จะช่วยให้โรงเรียนฯ และชุมชน มีน้ำอุปโภคบริโภคได้เพียงพอ
กิจกรรมห้องสมุด ได้ส่งเสริมการอ่านหนังสือจากเรื่องที่นักเรียนมีความสนใจ และลงบันทึกการอ่าน ช่วยให้นักเรียนรู้จักการวิเคราะห์และสรุปใจความสำคัญในการอ่านได้ดี ทั้งยังจัดมุมกิจกรรมต่าง ๆ เช่น มุมอาเซียน และมุมหนังสือพระราชนิพนธ์
ด้านการเกษตร ปลูกพืชผักสวนครัว เลี้ยงไก่ไข่ เพื่อการบริโภคและจำหน่าย ส่งเสริมให้นักเรียนมีทัศนคติที่ดีต่ออาชีพการเกษตร และมีทักษะความรู้ด้านอาชีพ สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข
ด้านอาชีพ ทางโรงเรียนฯ ร่วมกับวิทยาลัยเทคนิคแม่สอด จัดการศึกษาระบบทวิศึกษา ประเภทวิชาพาณิชยกรรม บริหารธุรกิจ สาขาวิชาคอมพิวเตอร์ธุรกิจ นอกจากนี้ ได้ส่งเสริมการทอผ้าพื้นเมือง "เส้นทางแห่งผ้า วิถีปกาเกอะญอ" มีปราชญ์ชาวบ้านเป็นวิทยากรถ่ายทอดความรู้การทอผ้า และการย้อมสีผ้าจากไม้ธรรมชาติในท้องถิ่น เช่น เปลือกไม้เพ-กา เพื่อสร้างพื้นฐานงานอาชีพ สร้างรายได้ระหว่างเรียน เพื่ออนุรักษ์วัฒนธรรมและสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น
โอกาสนี้ พระราชทานพระราชวโรกาสให้ ศิษย์เก่าโรงเรียนบ้านกล้อทอ ที่สำเร็จการศึกษาแล้ว 9 คน ในจำนวนนั้น เป็นครูที่โรงเรียนบ้านกล้อทอ 4 คน เฝ้าทูลละอองพระบาท
จากนั้น ทอดพระเนตรการแสดงดนตรี บทเพลงพระราชนิพนธ์ "ใกล้รุ่ง" โดยวงโยธวาทิต ชุมนุมดนตรีโรงเรียนบ้านกล้อทอ
ส่วนกิจกรรมสหกรณ์นักเรียน มีกิจกรรมออมรัพย์, กิจกรรมร้านค้า และนำนักเรียนไปทัศนศึกษาดูงานตามแหล่งเรียนรู้ อาทิ สหกรณ์นิคม แม่สอด เพื่อนำมาประยุกต์ใช้กับระบบสหกรณ์ของโรงเรียน
โอกาสนี้ทรงเยี่ยมการให้บริการของหน่วยแพทย์พระราชทานคณะเวชศาสตร์เขตร้อนของวิทยาลัยมหิดล ซึ่งสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้หน่วยแพทย์พระราชทาน (คณะเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล) ไปตรวจรักษาราษฎมีราษฎรเข้ารับบริการตรวจรักษาโรคทั่วไป 190 คน ส่วนใหญ่เป็นโรคระบบทางเดินหายใจ และรับบริการด้านทันตกรรม 130 คน
เวลา 13 นาฬิกา 55 นาที เสด็จพระราชดำเนินไปยัง โรงเรียนท่านผู้หญิงวิไล อมาตยกุล บ้านเปิงเคลิ่ง อำเภออุ้มผาง เป็นโรงเรียนในโครงการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร ตามพระราชดำริ เมื่อปี 2548 ปัจจุบัน มีนักเรียนระดับชั้นอนุบาล ถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จำนวน 1,003 คน มีครูและบุคลากร 62 คน มีนายชัยพงษ์ ขัดวิลาศ เป็นผู้อำนวยการโรงเรียน มีห้องเรียนสาขา 1 แห่ง คือห้องเรียนสาขาบ้านกุยเลอตอ
ในปีการศึกษา 2566 นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6, ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 และชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 มีผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติ หรือ O-NET ในรายวิชาภาษาไทย วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และภาษาอังกฤษ ต่ำกว่าระดับประเทศ จึงพัฒนาการเรียนการสอน โดยฝึกทำข้อสอบ onet เก่าๆ และจัดสอนพิเศษหลังเลิกเรียน ทำให้นักเรียนมีผลการเรียนดีขึ้น
ด้านโภชนาการ นักเรียนรับประทานอาหารถูกหลักโภชนาการ ครบ 5 หมู่ มีกิจกรรมออกกำลังกาย เพื่อส่งเสริมสุขภาพ และป้องกันการเกิดภาวะโรคอ้วน
ด้านแหล่งน้ำ โรงเรียนใช้น้ำปะปาภูเขาซึ่งไม่เพียงพอต่อการบริโภค อุปโภค กรมชลประทานจึงดำเนินการก่อสร้าง ฝายคอนกรีตสันมนพร้อมท่อส่งน้ำและถังเก็บน้ำจำนวน 1 ถัง โดยขอสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงาน กปร.ซึ่งจะเริ่มดำเนินการก่อสร้างในปี 2569
กิจกรรมวิชาชีพ อาทิ มีชุมนุม "กาบหมากกู้โลก" ซึ่งเป็นการแปรรูปกาบหมากที่มีมากในชุมชน ช่วยเพิ่มมูลค่าสร้างรายได้และลดปริมาณขยะในชุมชน และ ชุมนุม "บาริสต้าน้อย" ฝึกการทำเครื่องดื่มจากเมล็ดกาแฟสายพันธุ์โรบัสต้า ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญของชุมชน และชุมนุม "เม็ดทรายสร้างอาชีพ" เพื่อให้นักเรียนมีทักษะในงานช่างคอนกรีต ผ่านการทำคอนกรีตพิมพ์ลาย
ด้านการเกษตร เนื่องจากโรงเรียนมีพื้นที่น้อย จึงปลูกผักยกแคร่ ปลูกผักในตะกร้า และปลูกผักขั้นบันได มีการเลี้ยงสุกรพื้นเมือง และไข่ไก่ เพื่อนำผลผลิตมาประกอบอาหารกลางวัน
ด้านกิจกรรมห้องสมุด ส่งเสริมการอ่าน ด้วยการทำบันทึกการอ่าน ทำให้นักเรียนรักการอ่านมากขึ้น ห้องสมุดแห่งนี้ ยังคงใช้ระบบสืบค้นแบบใช้บัตรสืบค้น เนื่องจากไม่มีคอมพิวเตอร์
โอกาสนี้ ทอดพระเนตรกิจกรรมการเล่านิทานประกอบการแสดง เรื่อง "ช้างน้อยไม่อยากเป็นช้าง" โดยนักเรียนชั้นอนุบาล ท่องอาขยาน จากบทพระราชนิพนธ์ เรื่อง "บิดา" โดยนักเรียนในห้องเรียนสำหรับนักเรียนที่มีปัญหาการอ่านออกเขียนได้ ในรายวิชาภาษาไทย และการแสดงดนตรีบทเพลงต้นไม้ของพ่อ โดยวงดนตรีสากล
ในการนี้ ทรงเยี่ยมหน่วยแพทย์พระราชทาน (ศูนย์การแพทย์ปัญญานันทภิกขุ ชลประทาน คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ) ที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ไปตรวจรักษาราษฎร มีราษฎรเข้ารับบริการตรวจรักษาโรคทั่วไป 273 คน และด้านทันตกรรม 48 คน ส่วนใหญ่เป็นโรคกล้ามเนื้อและกระดูก, รองลงมาคือโรคเหงือกและฟัน และทรงเยี่ยมราษฎร ที่ไปเฝ้าทูลละอองพระบาท รับเสด็จ สมควรแก่เวลา จึงเสด็จพระราชดำเนินกลับ
